Tutuş ve Vuruş

TutuşGenel olarak vuruş hareketinin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için istekanın hakimiyeti adına yapılan el ve kol hareketlerinin bir bütünüdür diyebiliriz.Sol elimizi avuç içimiz masaya gelecek şekilde yerleştirerek istekanın ön kısmının (şaft) kontrolünü sağlamak gerekir. Sol elimizi şekillendirerek istekanın kayması için verdiğimiz şekle köprü adı verilir. Kapalı köprü örnekleriKöprü çeşitleri açık ve kapalı olmak üzere ikiye ayrılır. Kapalı köprü daha çok istekanın top üzerindeki (özellikle falsolu ya da hızlı, kontrol gerektiren atışlarda) hakimiyeti için kullanılır. İşaret ve başparmağımızı bir kafes şeklinde hazırlayarak bu iki parmak arasında istekanın rahatça kaymasını sağlamamız gerekir.Açık köprü örnekleriAçık köprüde ise daha iyi bir görüş alanı sağlanmakla beraber, bu köprü daha çok doğrultu ile ilgili hassas ayar yapılan atışlarda kullanılır. Sol kolumuzun da mümkün olduğu kadar düz olması ve dirsekten kırılmaması, sağlam bir tutuş için gerekli şartlardan biridir.Açık köprü daha çok cepli bilardo dediğimiz pool, snooker gibi oyunlarda kullanılır. Kapalı köprü ise özellikle 3-bant disiplininde çok sık gördüğümüz bir kullanım şeklidir.VuruşHer ne kadar sağ elin istekayı tutuşu ile ilgili ayrıntılar tutuş başlığı altında gibi düşünülse de, bu ayrıntılar düzgün bir vuruş yapılabilmesi için çok önemlidir. O yüzden bu başlık altında anlatmayı tercih ettik.İstekanın vuruş sırasında düz bir hareket yapması için sağ kolun düzgün çalışması gerekir. Bu sebeple dikkat edilecek noktalar:Sağ kolumuzun sadece dirsekten ele kadar olan kısmı çalışmalı, omuz hareketsiz olmalıdır.Sağ dirsekle sağ el arasındaki doğrultunun yere dik olması gerekir. Tam arkadan bakıldığında sağ kolumuz sağa ya da sola yatık olmamalıdır.İstekanın ucunun vuruş sırasında topla ilk temas ettiği anda, dirsekle el arasındaki doğrultu, istekaya mümkün olduğu kadar dik olmalıdır. Yani bu pozisyon sırasında sağdan bakıldığında, kolumuz öne ya da arkaya yatık olmamalıdır.Vuruş öncesinde yapılan istekanın gidip gelme hareketine limage (limaj) adı verilir. Bu hazırlık hareketi sırasında istekanın ucu mümkün olduğu kadar topa yakın noktalarda durdurulmalıdır. Böylece gerçek vuruşa çok yakın bir canlandırma gerçekleştirmiş ve daha sağlıklı bir vuruş yapmış oluruz.

9 T O P KURALLARI

1'den 9'a kadar numaralandırılmış olan toplar ve beyaz top ile oynanır.- Toplar elmas biçiminde dizilir. Dizilişte her zaman en öne 1 numaralı top, ortaya da 9 numaralı top konur, diğer toplar rasgele dizilir.- Faullerde "çift atış" yoktur. Beyaz top faul atışında istenilen yere konur ve oyuna devam edilir.- Amaç her atışta beyaz topu öncelikle masadaki en ufak numaralı topa temas ettirmektir.- 9 numaralı topu kurallara uygun bir atışla deliğe sokan oyuncu seti kazanır. Seti kazanmak için sadece 9 numaralı topu sokmak yeterlidir.- 8 top disiplininden farklı olarak bu disiplinde deklarasyon (topu hangi deliğe atacağınızı söyleme) yoktur.Başlangıç:Oyuna kimin başlayacağına bant atışı ile karar verilir. Her iki oyuncu, kendi vurdukları topu karşı kısa banttan geri döndürerek kendilerine yakın olan kısa banda mümkün olduğunca yakın bırakmaya çalışırlar. Atışı her iki oyuncu da aynı anda yapmamış iseler, atışı geç yapan oyuncunun diğer oyuncunun atışını izleyerek avantaj sağlamaması için konulmuş bir kural vardır. Bu kurala göre atışı geç yapan oyuncu, diğer oyuncunun topu karşı banda temas etmeden önce atışını yapmış olmalıdır, aksi halde ilk atışı yapan oyuncu bant atışını kazanır. En yakın bırakan oyuncu oyuna başlama ya da açılışı rakibe verme hakkına sahip olur. Oyundaki süregelen her sete, bir önceki seti kazanmış olan oyuncu başlar.
Diziliş:Toplar, 1 her zaman en önde, 9 ise her zaman ortada olacak şekilde, bir elmas biçiminde dizilir. Diğer toplar ise rasgele dizilerek her açılıştan sonra dağılımın farklı olması hedeflenir. 1 numaralı topun çuhaya temas ettiği nokta, kısa ve uzun bantlardaki 2. noktaların kesiştiği noktadır. (resim diziliş)Açılışı yapan oyuncu, beyaz topu açılış yapacağı bölgedeki (uzun bantlardaki 2. noktalar arasındaki çizgi ile sınırlanmış bölge) istediği herhangi bir yere koyabilir.Nizami Olmayan Atışlar (Fauller):Nizami olmayan her atış veya hareketten sonra sıra rakip oyuncuya geçer. Rakip oyuncu her faul atışında beyaz topu masa üzerinde istediği yere koyarak devam etme hakkına sahiptir (açılış faulü dahil).- En az 1 ayak yere basmaksızın atış yapılması,- Beyaz topun deliğe girmesi,- Beyaz topun ilk önce masa üzerindeki en küçük numaralı top ile temas etmemesi (topu görmemesi),- Beyaz topun ilk önce masa üzerindeki en küçük numaralı topa temas ettikten sonra hiçbir topun bant görmemesi (bant faulü kuralı),- Masa üzerindeki herhangi bir topa temas edilmesi,- Masa üzerindeki herhangi bir topun atış sonucunda masa dışına çıkması - Masa üzerindeki herhangi bir topun bantları çevreleyen bölgeye (küpeşteye) temas ederek masaya geri dönmesi, - Faul atışı kullanacak olan oyuncunun, beyaz topu istediği yere yerleştirirken istekanın ucu ile dürterek yapılan düzeltmeler (burada uç olarak tarif edilen bölge nizami bir vuruşta istekanın top ile temas ettiği bölgedir),- İstekanın atış sırasında top ile birden fazla temas etmesi (araba tabir edilen nizami olmayan vuruş),- Açılış sırasında hiçbir topun deliğe girmemesi ve en az 4 topun bant görme koşulunun gerçekleşmemesi (açılış faulü),- Açılış sırasında beyaz topun deliğe girmesi (açılış faulü),- Açılış sırasında herhangi bir topun masanın dışına çıkması (açılış faulü), - Oyuncunun, beyaz topu bir engelin üzerinden zıplatmak amacıyla, topun çok dibine vurarak zıplatması (kurallara uygun bir zıplatma-“jump” atışı ile ilgili yakında bir bölümümüz olacak).Bu atış ve hareketlerin tamamı faul olarak nitelendirilir ve sıra rakip oyuncu faul atışı kullanır.Özel Durumlar:- Oyuncu, sıradaki topu görmek kaydı ile başka bir topu (veya topları) deliğe sokabilir. Bu durumda atışı yapmış olan oyuncu oyuna devam eder. Eğer böyle bir atış sonucunda 9 numaralı topu deliğe sokmuş ise, seti kazanmış sayılır.- Açılış vuruşunda eğer 9 numaralı top deliğe girmiş ise seti açılışı yapmış olan oyuncu kazanır.- Açılış vuruşundan hemen sonra atış hakkına sahip olan oyuncu, pozisyonu beğenmediği takdirde beyaz topu masa üzerinde istediği bir yere atabilir (top sürme - "pushout" kuralı). Bu atışta top görmeme ve bant faulü kuralları geçersizdir. Bu atış her setin açılış vuruşu sonrasındaki ilk el için geçerlidir. Rakip oyuncu yeni oluşan pozisyonu beğenirse atış yapma, beğenmez ise sırayı tekrar rakibe bırakma hakkına sahiptir.- Bir oyuncu bir sette üst üste 3 kez faul yaparsa o seti kaybetmiş sayılır.- 9 numaralı top masa dışına çıktığında ya da nizami olmayan bir atışla deliğe girdiğinde diğer toplardan farklı olarak masaya tekrar konur. Masaya konduğu nokta 1 numaralı topun açılışta konduğu yer ile aynı noktadır, bir başka deyişle kısa ve uzun bantlardaki 2. noktaların kesiştiği nokta.- Bir oyuncu temkinli atış (safe) adını verdiğimiz atışı deklare ederek (nizami bir atış olması kaydı ile) sırayı rakibe verebilir. Bu atışın amacı genelde rakibe zor pozisyon kalmak ya da bir sonraki pozisyonu oynamamak olabilir. Bu atışta oyuncu kendi toplarından birini soksa bile sıra rakip oyuncuya geçer.Duruş, Tutuş ve VuruşBurada anlatacağımız bu 3 temel hareket, bilardoyu iyi ve istikrarlı oynamak adına çok önemli hareketlerdir. Bu hareketlerin ideal şekillerini anlatacağız, fakat bu 3 temel hareketteki ayrıntılar kişiden kişiye göre değişiklikler gösterebilir. Dünya’da ve Türkiye’de birçok başarılı bilardo sporcusunun bu ideal hareketlere bağlı kalmadan da başarılı olabildiklerini görüyoruz.Yine de yeni başlayan bir oyuncu iseniz, bu 3 temel hareketi ve ideal denebilecek uygulamalarını öğrenmenizi tavsiye ederiz. Zamanla oyununuz geliştiğinde bu hareketleri biraz daha özelleştirerek sizin için en uygun “kişisel ayarlar”ı bulmanız mümkün.Duruş, tutuş ve vuruş hareketleri birçok değişik pozisyonda farklılıklar gösterebilir. Bizim anlatacağımız kurallar, masa üzerinde rahat bir pozisyonda yapılan bir atış için geçerli olup, farklı durumlarda bu hareketlerin farklı versiyonlarını uygulamanız gerekebilir.Not: Aşağıda tarif edilen hareketler, vuruş için sağ elinizi kullandığınız varsayılarak anlatılmaktadır. Solak olan oyuncular için tam tersi geçerlidir.DuruşAdından da anlaşıldığı gibi, vücudunuzun atış sırasında aldığı pozisyona verilen genel addır. Ayaklarımızın arası 30-40 cm. aralıklı olup, uzun boylu oyuncularda masaya daha iyi eğilebilmek için bu mesafe artırılabilir. Vücudumuzu 3 noktadan (ayaklar ve masaya koyduğumuz sol el) destekleyerek ağırlığımızı dengeleyebilmek için, bu 3 nokta arasında mümkün olduğu kadar dengeli bir üçgen kurmak gerekir. Pozisyon alırken önce iki ayağınız yan yana pozisyonda durun, daha sonra sol ayağınız ile öne ufak bir adım attığınız taktirde vücudunuz hafif sağa doğru dönecek ve sağ kolunuzun geride istekayı rahat hareket ettirmesi için yer kalacaktır. Sol ayağınız öne adım attığınız için pozisyona bakar şekilde duracaktır. İki ayak arasındaki açı 45 derece veya buna yakın bir açı olmalıdır.Sol kolunuzu masaya yerleştirirken belinizi kırmamaya çalışın, kolunuzu masa üzerinden bir şey alıyormuş gibi uzatın. Bu size sol kolunuz için en ideal pozisyonu sağlayacaktır. Amaç, vuruş sırasında vücudun en rahat pozisyonda olmasını sağlamaktır. Böylece vuruş sırasında hem daha az enerji tüketmiş, hem de dikkatimizin atışa odaklanmasını sağlamış oluruz.İstekanın ideal pozisyonu ise oyun branşına göre farklılıklar gösterebilmektedir. İstekanın doğrultu olarak ideal pozisyonu, iki gözümüzün arasından, yani çenemizin ortasından geçmesidir. 3-bant disiplininde isteka ile çene arasındaki ideal mesafe yaklaşık olarak 15-20 cm. civarındadır. Buna karşın diğer cepli bilardo disiplinlerinde bu mesafe milimetreler mertebesine inmektedir. Hatta atış sırasında istekayı çenesine sürterek oynayan oyuncular da vardır. Bu farklılık oyun sırasındaki perspektif hesaplamalarının farklılığından kaynaklanmaktadır

Üç Bant Kuralları

. Bir sayı alınabilmesi için vuruş topunun en az üçbantı dolaştıktan sonra diğer toplara çarpması gereklidir.2. Topların Yapışması Hali: Oyuna devam edecek olan sporcunun topu diğer toplardan herhangi birine yapışırsa sporcunun 4 seçeneği vardır.a) Önce bantı görerek oynayabilir.b- Yapışmayan topu önce görerek oynayabilir.c) Topların açılmasını ve yerlerine konmasını isteyebilir.d) Masse ile diğer yapışan topa çok az hareket vererek oynayabilir.3. Topların Dışarı Çıkması Hali: Vuruşu yapıldığında toplardan herhangi biri dışarı çıktığında sayı alınsa bile geçersiz kabul edilir. Oynama hakkı rakibe geçer. Dışarı çıkmayan topların yeri kesinlikle değiştirilmez.a) Top dışarı çıkmıştır. Bu durumda oyuna 2. top başlar.b- Sadece 2. top dışarı çıkmıştır. Vuruşu 1. top yapmış ve rakibin topunu dışarı atmıştır. Oyuna 2. top devam edecektir.c) 2. ve 3. toplar dışarı çıkmıştır. Vuruşu 1. top yapmıştır. Oyuna 2. top devam edecektir.d) 3. top dışarı çıkmıştır. Vuruşu 1. top yapmıştır. Oyuna 2. top devam eder.
__________________

Cepli Bilardo Kuralları

Rakipler arasında oyuna başlama önceliği her iki oyuncunun birlikte yapacağı bir atışla belirlenir. Her iki oyuncu ellerinde birer ıstaka topu ile, açılış çizgisi gerisinde, açış noktasının sağında ve solunda olarak yer alıp açış alanı içinden arka kısa banda çarpıp geri dönecek şekilde vuruşlarını yaparlar.Ön kısa banda en yakın kalan topun sahibi atışın galibidir. Ancak bu atışta kazanan topun arka kısa banda en az bir defa teması şarttır. (Bant Atışı). Bu atışı kazanan oyuncu set açılışını yapma veya açış önceliğini rakibine kullandırma seçeneğine sahip olur.2. Açış vuruşu açış alanı içindeki herhangi bir noktadan yapılabilir. Toplar her ayrı bir oyun disiplinindeki özel kurallara göre dizilir. Istaka topuna ıstakanın ucu temas ettikten ve top açış çizgisini geçtikten sonra oyun başlamış sayılır.3. Eğer her oyun disiplinindeki özel bir kuralda belirtilmemişse, bir atışın geçerli sayılabilmesi için, ıstaka topunun en az bir hedef topa temas etmesi ve sonra;a) En az bir hedef topun cebe düşmesi veya;b- Istaka topu veya herhangi bir hedef topun en az bir bantla temas etmesi şarttır.Bu koşulların gerçekleşmemesi hali FAUL sayılır.4. Geçerli bir atış sonucunda oyuncu cebe (ceplere) top düşürmeyi başaramazsa “el” rakibe geçer.5. Aşağıdaki belirtilen hareketler Faul sayılır.a) Istaka topu önce nizami olmayan bir hedef topa temas ederse veya ıstaka topu nizami bir topa temas eder ve hiçbir top bir banda doğru yeterince hareket almaz veya akabinde cebe düşmezse,b- Istaka topu cebe düşerse,c) Herhangi bir top oyun alanı dışına çıkarsa,d) Eğer oyun hakem tarafından yönetiliyorsa; atıştan önce sonra veya atış sırasında herhangi bir topa ıstaka, elbise veya vücudun herhangi bir bölümü ile temas etmek faul sayılır.Eğer oyun hakem tarafından yönetilmiyorsa; ıstaka topuna oyun halindeyken temas etmek, kasıtla bir hedef topa temas etmek veya kazanan atışın sonucunu etkileyecek bir topa temas etmek faul sayılır. Ancak, atışın sonucuna etki etmeyecek bir topa kazaen temas etmek faul sayılmaz. Atış yapmayan oyuncunun tercihine göre yerleri bozulan toplar eski pozisyonlarına getirilir veya oldukları gibi kalır.a) Banda yapışık bir topa oynarken, cebe bir top düşürememek veya başka bir banda çarptırmak veya ıstaka topunu herhangi bir banda çarptıramamak,b- En az bir ayak yere basmaksızın atış yapmak,c) Istaka topu veya herhangi bir top hareket halindeyken atış yapmak (Kaldığı bir noktada dönmekte olan bir top hareket halinde sayılır).d) Şayet ıstaka topunun ilk teması banda yapışık veya kendisiyle temas halinde (yapışık) olan bir topa ise, ıstaka topu yapışık hedef topla temas ettikten sonra atış şu seçeneklerden biri ile son bulmalıdır;i. Bir hedef top cebe düşer,ii. Istaka topu bant görür,iii. Banda yapışık olan top, bir bant görür (yapışık olduğu bandı terketmesi yeterli değildir.),iv. Herhangi bir bantla temas halinde olan başka bir hedef top bant görür.Bu seçeneklerden biri gerçekleşmezse faul olur. (14+1 ve diğer oyun diğer oyun disiplinlerinde bu kuralın değişik yorumlarına dikkat ediniz.)e) Aşırı kleps pozisyonuna girerek isteka topunu bir engelin üzerinden zıplatmaya çalışmak fauldür. Bir zıplatma atışı yaparken herhangi bir çıtlama faul sayılır.f) Eğer isteka topu bir hedef topla temas halinde (yapışık) ve o topa normal atışa izin veriliyorsa, atış sonunda hedef top hareket ederse isteka topu hedef topa çarpmış sayılır. isteka, isteka topu ve hedef top temasıyla üçüncü bir topu hareket ettirmemeye dikkat ediniz.g) İsteka topu eldeyken ve açış alanına koyulup atış yapılması gerekirken (Örn. 8 top, açış faulü sonrası pozisyon düzeltme atışı) hakemin uyarısına rağmen bu alan dışına koyup atış yapılması faul sayılır.6) Faulden sonraki penaltı (ceza) atışları her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.7). Faullü veya temkinli atış aracıyla her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.8). Eğer isteka topu veya herhangi bir hedef top cebe düşüp, çıkıp tekrar oyun alanına dönerse cebe düşmüş sayılmaz. Top masanın üstünde kaldığı yerden devam edilir.9). Toplar “dış etken” le hareketlenirse hakem topları ait olduğu yere yerleştirir. Eğer bu dış etkenden dolayı o sırada yapılan atış etkilenmişse, toplar eski hallerine getirilerek atış tekrarlanır. Atışın başarısını etkilemeyen bir etmen varsa, toplar eski yerlerine konur ve oyun devam eder. Eğer toplar ait oldukları yerlere yerleştirilemiyorsa, oyun, oyunu açan tarafın açışıyla tekrarlanır.10). Cebin önünde ve düşmek üzere olan bir top, 5 saniye veya daha uzun bir süre hareketsiz kaldıktan sonra “kendiliğinden” cebe düşerse, cepten çıkarılıp eski yerinin mümkün olduğu kadar yakınına yerleştirilir. O sırada kontrol hangi oyuncudaysa, oyuna devam etme hakkı onundur.11). Oyuncular karar açılarını belirlemek amacıyla bantları veya çuhayı tebeşir veya benzeri maddelerle işaretleyemez. Bu hareket faul sayılı ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.12). Oyuncular isteka topu veya hedef topu herhangi bir açıklıktan geçip geçmeyeceklerini anlamak için top, üçgen veya herhangi bir ölçü aleti kullanamazlar. Sadece isteka elde tutulduğu sürece açıklığın ölçümünde yardımcı olarak kullanabilirler. Böyle bir hareket faulü gerektirir ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.13). Zıplatma atışları: Tüm cepli bilardo oyunlarında ıstakayı dikerek atış yapıp darbeli vuruşla topu masa zeminine çarptırıp, yükselmesini sağlamak nizamidir.14). Eğer sırasını bekleyen oyuncu rakibi atış yaparken onun pozisyonunu bozarsa veya o sırada oyuna müdahale ederse faul yapmış sayılır. Ancak bir oyuncu sırası gelmeden oynar veya herhangi bir topu hareket ettirirse bu da dışarıdan müdahale olarak sayılır.

Bilardo Masası

Delikli ve deliksiz olmak üzere iki guruba ayırdığımız bilardo masaları imalat çeşitlerine ayak yapılarına göre de çeşitlilik arz etmektedir. Ancak imalatı ne şekilde olursa olsun bütün bilardo masaları değişmez uluslararası standartlara uygun ölçülerde imal edilmektedir.Bir bilardo masasının iç havuz ölçüleri değişiklik arz edebilir, fakat mutlaka boyu eninin iki katı olmalıdır. Standartlara uygun bazı masa ölçülerini aşağıdadır. 142x284 cm. Maç masası 127x254 cm. Pool - Yarı maç (dömi masa) masası 172x344 cm. Snooker masası. Turnuvalarda kullanılan bilardo masaları yerden 75-80 cm. yükseklikte olmalıdır. Uzun bantlarda 7, kısa bantlarda ise mesafeleri birbirine eşit ve diabant, Diamond ya da baklava adı verilen işaretler bulunur.

toplar

İlk önceleri tahta olan bilardo topları 16.yüzyıl ve sonrası fildişinden imal edilmekte idi. Ancak homojen bir yapı içermemesi, kolay deforme olabilmesi ve çok zor bulunabilmesi, ekonomik olmayışı gibi sebeplerle bu konuya çözüm arayan Amerikalı John Wesley HYATT, 1868 yılında ilk plastik topun mucidi olmuştur.
Günümüz teknolojisi ise bilardo toplarını Ohenol reçinesinin sıkıştırılması ile imal etmektedir.
Bilardo tarihinde ilk örgütlenmeler: 19.yüzyıl sonlarına doğru delikli bilardo tarihçesindegöreceğiniz gibi ilk örgütlenmeler, ilk kulüpler İngiltere ve Amerika kökenli. Ancak 3 toplu ya da deliksiz bilardodaki ilk kulüp 1891'de Stutgart'da kuruldu. 1901 yılında birçok kulüp yanyana gelerek Alman Amatör Bilardo Birliği'ni oluşturuyor. Günümüzde DBU (Almanya Bilardo Federasyonu) adını alan bu kuruluş CEB (Avrupa Bilardo Konfederasyonu)'nun da temelini oluşturmuştur

bant

:İlk bilardo masalarında topların yere düşmesini engellemek amacıyla ahşap bir çerçeve bulunmakta idi. Aşırı ses dolayısı ile bu çerçevenin iç kısmına önce içi keçe ile doldurulmuş bez yastık kullanılmıştır. 1855 yılında ilk standart masanın mucidi İngiliz Thurston lastik bantı da ilk defa uygulayan insan olmuştur. Lastik bant yarattığı hem fiziki hem de geometrik yeni olgularla, insan beyninde yepyeni ufuklar açmıştır. Bu sebeple lastik bantın icadı, modern bilardonun doğuşu olarak tanımlanmaktadır.

ıstaka

18.yüzyıl sonlarına kadar bilardo golf sopalarına benzer bir tarafı geniş "çoban sopaları" ile oynanıyordu. Banta yapışık kalan toplara, bu geniş kısım ile vurmak çok zor olduğu için, asa adı da verilen çoban sopalarının ince ucu ile vurmayı, yani spot (nokta) vuruşu yapmayı öğrendi insanoğlu. İnce ucun kullanılması, istakanın bulunuşu anlamına da gelmektedir. 1777'de yazılan, En eski kaideler" adlı kitapta oyunculara, çoban sopası ya da ıstaka'dan birini seçebilme hakkı tanınmış olması, bu tarihi ıstakanın bulunduğu tarih olarak kabul etmemizi sağlar. Istakalarda %7 neme kadar kurutulmuş sert ağaç kereste , bilardo da kullanılır. Şaft kısmı akgürgen, kelebek, dip kısmı ise abanoz, ceviz, teak, dişbudak gibi kereste kullanılarak imal edilirler.140-145 cm. boyunda olan ıstakalar için, 510-550 gr. arası olanlar tercih edilir. Istakanın dip çapı 32 mm. Uç çapı ise 10-15 mm. arası olmaktadır.Istakalarda %7 neme kadar kurutulmuş sert ağaç kereste kullanılır. Şaft kısmı akgürgen, kelebek, dip kısmı ise abanoz, ceviz, teak, dişbudak gibi kereste kullanılarak imal edilirler.140-145 cm. boyunda olan ıstakalar için, 510-550 gr. arası olanlar tercih edilir. Istakanın dip çapı 32 mm. Uç çapı ise 10-15 mm. arası olmaktadır.

Bilardo tarihi

Bilardo acik alanda oynanan bir oyun olarak 14. yy'da ortaya cikti. Cesitli kaynaklara gore ilk bilardo masasi 1470'te goruldu. Oyunun yayginlasmasi ise Louis 14'un saltanat doneminde gerceklesti. Oyun halk arasinda da sikca oynanmaya basladi ve bilardo uzerine ilk kitaplar 17.yy'da Ingiltere ve Fransa'da yazildi.Oyunda kullanilan sopalarin ucu kivrikti ve "bilardo" diye adlandiriliyordu.Eskiden istakalar ince degildi ve kalin uc yuzeyleri toplari iskalamamayi sagliyodu. Oyunda istaka disinda "mace" adi verilen ve hokey sopasina benzeyen yardimci araclar da kullaniliyordu, fakat banta yakin toplarda vurusu zorlastirdigindan bunlarin kullanimindan vazgecildi. Istakalarda en buyuk gelisme, 1818'de kosele uc ve tebesir kullaniminin baslamasiyla gerceklesti. Iki parcali istakalar ise ilk kez 1829'da uretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kaucuk bantlar bilardo masasina uygulandi ve daha sonra merkezi agirlik merkezi ile cogu zaman farkli olan fildisi toplarin yerine sentetik toplar kullanilmaya baslandi.Bilardoda kullanilan araclardaki tum bu teknik gelismeler, bu zamana kadar delikli masalarda oynanan oyun turunun disinda, oynanmasi daha guc olan karambol ve uc bant gibi disiplinlerin ortaya cikmasinda buyuk rol oynadi. 2. Dunya Savasi'ndan once Avrupa, Asya ve Latin Amerika'da hala populer olan karambol bilardo, ABD'de yerini uc bant bilardoya birakti. 1910 yilindan 1950'lere kadar uc bant bilardoda uc Amerikali soz sahibiydi. Bunlar Jake Schaefer, Welker Cochran ve Willie Hoppe'tu. Amerikalilarin uc banttaki bu ustunlugune 1962'den beri uluslararasi turnuvalarda buyuk basarilar kazanan, kendi atis sistemlerini gelistiren ve tum zamanlarin en iyi oyuncusu olarak gosterilen Belcikali Raymond Ceulemans son verdiGünümüz bilardosunun ilk örnekleri 16.yüzyılda saraylarda görülmüştür. Önceleri tahta zemin ve tahtadan yapılmış bantlarla oynanan bilardo gerek malzeme gerekse kuralar açısından değişimlere uğrayarak bugünkü konumuna gelmiştir. Bilardo topları fil dişli malzemeden imal edilmiş ancak 19.yüzyıl sonlarında sentetik toplar kullanılmaya başlamıştır. Lastik bant ve kösele ucun icadı ıstakaların günümüzdeki şekli alması sürekli değişen kurallar sonucu 20.yüzyıl başlarında bir yarışma sporu olarak ortaya çıkmıştır. İlk önce delikli masalarla daha sonra üç topla Fransa’da oynanmaya başlamıştır. Delikli bilardo (poll) Avrupa kökenli olmasına karşı Amerika’da daha yaygındır. Bu sebeple de Amerikan bilardosu olarak tanınmaktadır. Snooker ise İngilizler tarafından oynandığı için İngiliz bilardosu olarak tanınmaktadır. Bilardonun başlangıç tarihi ile ilgili çok kesin bulgular bulunmamaktadır. Bu konudaki en eski tarih ve iddia, ünlü filazof Anacharsis'in M.Ö. 400'de Yunanistan'da bilardoya benzer bir oyun gördüğünü söylemesidir. M.S. II. yüzyılda İrlanda Kralı Catkıre MORE'in öldükten sonra prinçten yapılmış 55 top ile, aynı malzemeden yapılmış masa ve ıstakalar bırakmış olduğu yazılı kayıtlarda bulunmaktadır.
Ünlü İngiliz yazar Shakespare'nin, bir eserindeki Cleopatra'nın cariyesi Charmian'a "Hadi gel bilardo oynayalım" diye hitap etmesi, bu dönemde bilardonun bilinmekte olduğu anlamını çıkarmamızı sağlar. Bazı yazarlar, Fransızca "Billie" (top) kelimesinin türevi olarak kabul ederek bilardonun menşeini bu ülke olarak kabul ederler.
Birçok yazar da İngiltere kökenli olduğunu ve yerde toplar ve sopalarla oynanan Pall-Maill adlı oyundan türediğini söyler.
Fransa Kralı 16.Lui zamanında saraylarda büyük ilgi görmeye başlayan bilardo sporu, oldukça ilginç bir gelişim süreci yaşamıştır.
Yerden masaya, ahşap zeminden mermere, kriket terzı sopalardan ıstakaya, çuhaya, lastik bantlara, kösele uca ve tebeşire kadar uzanan gelişmeleri, bu konularda yoğun ve bilimsel araştırmalar yapmış olan değerli ustamız Sn.Mehmet ARIKAN'ın kalemi ile sizlere aktarıyorum..

Genel kurallar

GENEL KURALLAR: 1. Musabakalar artistik haric tum branslarda, bant atisiyla baslar. Topu kisa banta yakin birakan oyuncu, oyuna baslama veya rakibini baslatma hakkina sahip olur. Bant atisini kazanan oyuncu, top secme hakkina da sahip olacaktir. 2. Tum branslarda asagıda belirtilen kurallar faul olarak kabul edilip, oynama hakki rakip oyuncuya gececektir. Faullu vurus sonrasinda sayi olsa bile gecersiz sayilacaktir. a) Toplardan herhangi biri hareket halindeyken yapilan vurus gecersizdir. b) Oyuncunun toplardan herhangi birine elinin, kolunun veya kiyafetinin (kazak, gomlek, kravat, v.s.) temas etmesi, ya da tebesir dusurerek toplara temas ettirmesi fauldur. Oynama hakki rakibe gececektir. c) Toplardan herhangi biri masa disina cikar veya kupesteye temas ederek masa icine duserse fauldur. Oynama hakki rakibe gecer. Sayi alinmissa gecersizdir.Cikan top istaka topu disinda bir topsa orta noktaya yelastirilir. Eger istaka topu masa disina cikmissa acilis bolgesinin ortasina yerlestirilir. Ender gorulebilecek bir durum olan uc topun birden cikmasi halindeyse acilis yapilmaz, kirmizi top acilistaki yerine, rakip oyuncunun topu orta noktaya, istaka topu ise acilis bolgesinin ortasina yerlestirilir. d) Yanlis topla oynandiginda sayi gecersizdir. Oynama hakki rakip oyuncuya gecer. e) Atis yapilacak topun diger toplardan birine yapismasi halinde, yapisan top gorulerek oynanamaz. Boyle bir durumda yapısan topun fazla hareket etmemesi kosuluyla pike veya brikol atilabilir.3. Bant atisi ile birlikte toplara hakemden baskasi dokunamaz. 4. Oyun suresince normal mola suresi 3 dakikadir. Bu mola hakki macin ortalarinda hakem tarafindan oyunculara iletilir. Taraflardan sadece birinin istegi ile bu yasal mola hakkinin kullanilmasi zorunludur. Bunun haricinde bir sebeple mola istegi, hakemin insiyatifine baglidir. Hakem oyunu fazla geciktirmeden bitirmek zorundadir. 5. Rakip oyuncu vurus yapmak uzere iken, konsantrasyonunu bozabilecek gurultuler (tebesir surmek, istaka ucu zimparalamak v.s.) yapilmamalidir. 6. Rakibin oyunu oturarak izlenmelidir. 7. Musabakalarda her oyuncu kendi tebesiri ile oynamali ve sira kendisinde degilken tebesirini masada birakmamalidir. 8. Musabaka boyunca mecbur kalinmadikca rakiplerin birbirleri ile konusmamasi gerekir. Sorunlar ya da istekler sadece hakem araciligi ile cozulmelidir. 9. Tertip komitesince belirlenecek kiyafet zorunluluguna uymak gerekmektedir.

Bilardo masası çeşitleri

Yapıldıkları malzemelere ve dizaynlarına göre firmamızın ürettiği 4 tip masa mevcuttur. Bunlar; modern görünümüyle tasarım anlayışına yeni bir soluk getiren "Uzay Modeli", "Klasik Modeli", "Falez Modeli" ve "Ev Modeli"dir.
Uzay modelinin ayakları komple demirden yapılmış, küpeşte ve kapakları MDF olup, üzeri İtalyan yapımı laminatlarla kaplanmıştır. Bu sayede cilalı modellerden çok daha dayanıklıdır. Ayrıca, istenilen hemen her renkte laminat, masalarda kullanılabilmektedir. Dış ülkelere yapmış olduğumuz satışlarda en çok talep edilen masa tipi de Uzay modelidir.
Klasik modellerimizde ise kullandığımız MDF, İtalyan patina ile ahşap görünümü sağlanarak birinci sınıf Dewilux vernik ile cilalanmaktadır. Diğer firmaların aksine klasik modelin maç masası modelinde mermerler 8, yarı maç masası modelinde 6 ayak üzerine oturtulmuştur. Klasik model formatında Üç Top, Amerikan ve Rus'un yanı sıra Snooker ve Bumper (Belçika) bilardo masaları da üretmekteyiz.
Ekstra Klasik modeldeyse küpeşteler, MDF yerine komple masif, gül veya maun ağacından yapılmaktadır. Ayrıca bu modelde, mermerler MDF ile güçlendirilmiş masif ağaç üzerine oturtulmuştur.
Falez modelimizde klasik modelden farklı olarak özel bir makineyle yapılmış 8 köşeli ayaklar kullanılmaktadır. Ayrıca her kenarda iki değil üç kapak bulunmaktadır. Küpeşte ve kapaklar komple maun kaplama olmakla birlikte, bu modelde mermer yerine İtalyan malı Arduaz kullanılmaktadır.
Evlerinde de bilardo keyfini yaşamak isteyenler için geliştirdiğimiz Ev Modeli, Amerikan, Üç Top ve yemek masasına dönüşebilme özelliği sayesinde sadece büyük değil orta boy ev sahiplerine de hitap etmektedir. Bu modelde de küpeşteler MDF üzerine komple maun kaplamadır. Masanın kapak ve traversleri kısaltılarak, alt kısmındaki boşluk yükseltilmiş, böylece yemek masası olarak kullanılırken oturanların rahat etmeleri sağlanmıştır

Dünyada bilardo

Gecmisini tarihce bolumunde inceledigimiz bilardo sporu, gunumuzde buyuk insan kutlelerinin ilgi odagý olmus, nazik bir salon sporu huviyetine kavusmustur. UMB (Dunya Bilardo Birligi) uc toplu deliksiz bilardoyu, WPBA (Dunya Pool Birligi) ise cok toplu delikli (Pool) bilardo disiplinlerini, organize etmeye çalismaktadir. IBSF (Uluslararasi Snooker bilardo Konfederasyonu) ise Snooker bilardonun organizesini yapmaktadir. Bu uc kurulusun birlesmesi ile kurulan WCSB ise bilardo sporunu olimpiyatlara tasimaya calismaktadir. Zira IOC (Uluslararasi Olipiyat Komitesi) bilardo ile ugrasan konfederasyonlarin tek bir cati altinda toplanmasini sart kosmustur. BWA (Dunya Bilardo Dernekleri Birligi) ise profesyonel bir yaklasimla ve sadece 3 bant disiplini ile ilgilenmektedir. Amator ve profesyonel kuruluslar arasinda yasanan hakimiyet ve cikar savasi, su anda Dunya bilardosunun en onemli problemi. Bu savas yeni federe olan ulkemiz bilardosunuda yakindan ilgilendirmektedir. 3 toplu bilardo da, Dunya bilardosunda onde gelen ulkelerin basýnda Almanya, Hollanda, Fransa, Ýsvec, Belcika, Ispanya gibi ulkeler gelmektedir. Kulupler arasi deplasmani bilardo liginin bulundugu bu ulkelerde, bayanlarda yogun olarak bilardo oynanmaktadir. 3 topla bircok disiplin olmasina karsin 3 bant disiplini su anda en populer duruma gelmistir. 3 topu temel disiplini olan Karambol ise yavas yavas olmekte. Su anda bu disiplinde Avrupa ve Dunya sampiyonasý sadece juniorler seviyesinde yapilmaktadir. Televizyonlarin ve sponsorlerin ilgisizligi yuzunden ragbet gormeyen Karambol tarihe karismak uzere. Cok popüler oldugunu soyledigimiz 3 bant disiplini ise cazibesini henuz tam olarak cözümlenemeyisinden almaktadir. Cok zor ve zevkli olan bu disiplinde, ulkemizde super sporcusu Semih SAYGINER ile, Dunya'da soz sahibidir. Halen profesyonel siralamada, Dunya'nin en iyisi olarak kabul edilen Ýsvec'li Thorbjorn BLOMDAHL`in, sampiyonumuza karsý son bir senede sadece bir galibiyeti, buna karsi ise tam 5 maglubiyeti bulunmaktadir. Belcika'li buyuk usta Raymond CEULEMANS'in yasinin bir hayli ilerlemis olmasina ragmen hala zirveyi zorlamasi ise gercekten takdire sayan. Fransa, ücbantta Bitalis ile sesini duyururken, Ýtalya, Marko Zanetti, Hollanda Djck JASPERS, Japonya Kobayashi, Comari, Avusturya, Pills, Danimarka CARLSEN ile zirveyi zorlamaktadir. Istaka: 18.yy sonlarına kadar bilardo golf sopalarına benzer bir tarafı geniş "çoban sopaları" ile oynanıyordu.Daha sonra insanoğlu ince uçlu ıstakalarla spot vuruşu yapmayı öğrendi.1777 tarihi bu nedenle ıstakanın bulunuş tarihi olarak bilinir. Tebeşir: Istakanın topa vurarken çıtlaması olayının önüne geçilememişti. 1818 yılında bir bilardo ustası olan İngiliz John Carr,hap kutularının içini bildiğimiz yumuşak tebeşirle doldurup satmaya başladı. Kösele-Uç: Bir Fransız olan Monsieur Mingaud siyasi bir suçtan dolayı hapse girdiğinde bilardo oynamasına izin veriliyordu. Istakanın ucundaki bir arızayı gidermeye çalışırken ayakkabısının köselesini kullanmış ve bu uğraş ilk kösele ucun icadına yol açmıştır.Topa faso ve kleps(çektirme)hareketinin verilebilmesini sağlayan bu icadın tarihi ise 1825 olarak kabul edilmektedir. Bilardo açik alanda oynanan bir oyun olarak 14. yy'da ortaya çıktı. Çeşitli kaynaklara göre ilk bilardo masası 1470'te görüldü. Oyunun yaygınlaşması ise Louis 14'un saltanat döneminde gerçekleşti. Oyun halk arasında da sıkça oynanmaya başladı ve bilardo üzerine ilk kitaplar 17.yy'da İngiltere ve Fransa'da yazıldı. Oyunda kullanılan sopaların ucu kıvrıktı ve "bilardo" diye adlandırılıyordu. Eskiden ıstakalar ince değildi ve kalın uç yüzeyleri topları ıskalamamayı sağlıyordu. Oyunda ıstaka dışında "mace" adı verilen ve hokey sopasına benzeyen yardımcı aracılar da kullanılıyordu, fakat banta yakın toplarda vuruşu zorlaştırdığından bunların kullanımından vazgeçildi. Istakalarda en büyük gelişme, 1818'de koşeli uç ve tebeşir kullanımının başlamasıyla gerçekleşti. Iki parçalı ıstakalar ise ilk kez 1829'da üretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kauçuk bantlar bilardo masasına uygulandı ve daha sonra merkezi ağırlık merkezi ile coğu zaman farklı olan fildişi topların yerine sentetik toplar kullanılmaya başlandı.

Bilardo nedir?

Bilardo açık alanda oynanan bir oyun olarak 14. yy'da ortaya cikti. Cesitli kaynaklara gore ilk bilardo masasi 1470'te goruldu. Oyunun yayginlasmasi ise Louis 14'un saltanat doneminde gerceklesti. Oyun halk arasinda da sikca oynanmaya basladi ve bilardo uzerine ilk kitaplar 17.yy'da Ingiltere ve Fransa'da yazildi. Oyunda kullanilan sopalarin ucu kivrikti ve "bilardo" diye adlandiriliyordu.Eskiden istakalar ince degildi ve kalin uc yuzeyleri toplari iskalamamayi sagliyodu. Oyunda istaka disinda "mace" adi verilen ve hokey sopasina benzeyen yardimci araclar da kullaniliyordu, fakat banta yakin toplarda vurusu zorlastirdigindan bunlarin kullanimindan vazgecildi. Istakalarda en buyuk gelisme, 1818'de kosele uc ve tebesir kullaniminin baslamasiyla gerceklesti. Iki parcali istakalar ise ilk kez 1829'da uretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kaucuk bantlar bilardo masasina uygulandi ve daha sonra merkezi agirlik merkezi ile cogu zaman farkli olan fildisi toplarin yerine sentetik toplar kullanilmaya baslandi. Bilardoda kullanilan araclardaki tum bu teknik gelismeler, bu zamana kadar delikli masalarda oynanan oyun turunun disinda, oynanmasi daha guc olan karambol ve uc bant gibi disiplinlerin ortaya cikmasinda buyuk rol oynadi. 2. Dunya Savasi'ndan once Avrupa, Asya ve Latin Amerika'da hala populer olan karambol bilardo, ABD'de yerini uc bant bilardoya birakti. 1910 yilindan 1950'lere kadar uc bant bilardoda uc Amerikali soz sahibiydi. Bunlar Jake Schaefer, Welker Cochran ve Willie Hoppe'tu. Amerikalilarin uc banttaki bu ustunlugune 1962'den beri uluslararasi turnuvalarda buyuk basarilar kazanan, kendi atis sistemlerini gelistiren ve tum zamanlarin en iyi oyuncusu olarak gosterilen Belcikali Raymond Ceulemans son verdi.